Mbi 500 mijë afganë të dëbuar nga Irani pas përfundimit të konfliktit me Izraelin

OKB thotë se më shumë se gjysmë milioni afganë janë dëbuar nga Irani në 16 ditë që nga përfundimi i konfliktit me Izraelin, në atë që mund të jetë një nga lëvizjet më të mëdha të detyruara të popullsisë në këtë dekadë.

Për muaj të tërë, Teherani ka deklaruar qëllimin e tij për të larguar miliona afganë pa dokumente që kryejnë punë me paga më të ulëta në të gjithë Iranin, shpesh në kushte të vështira.

Organizata Ndërkombëtare për Migracionin (IOM) ka thënë se 508,426 afganë janë larguar nga Irani nëpërmjet kufirit iraniano-afgan midis 24 qershorit dhe 9 korrikut.

Një shifër marramendëse prej 33,956 personash kaluan të mërkurën dhe 30,635 të martën, pas një kulmi prej 51,000 të premten, përpara afatit të së dielës nga Irani për afganët pa dokumente që të largohen.

Dëbimet – pjesë e një programi që Irani njoftoi në mars – janë rritur rrënjësisht në ritëm që nga konflikti 12-ditor me Izraelin, i nxitur nga pretendime të pabazuara se afganët kishin spiunuar për Izraelin para dhe gjatë sulmeve. Kanë dalë prova të pakta që mbështesin pretendimet se emigrantët afganë kanë ndihmuar Izraelin, duke i bërë kritikët të sugjerojnë se Irani thjesht po përmbush një ambicie të kahershme për të zvogëluar popullsinë e tij të paligjshme afgane dhe duke përqendruar mospajtimin e brendshëm në një pakicë të cenueshme.

Kushtet për të kthyerit janë të tmerrshme, me temperatura deri në 40 gradë Celsius, me qendrat e pritjes në kufirin me Afganistanin që po përballen me vështirësi. Mihyung Park, shefja e misionit për organizatën ndërkombëtare të OKB-së për migracionin, i tha CNN-it të martën: “Ka mijëra njerëz nën diell – dhe ju e dini sa i nxehtë mund të jetë Herati. Është mjaft e tmerrshme. Java e kaluar ishte mjaft masive.”

Park tha se gjysma e të kthyerve të vitit kishin mbërritur që nga 1 qershori, me 250,000 në një javë korriku.

“Javën e kaluar ishin rreth 400 fëmijë të pashoqëruar dhe të ndarë – kjo është shumë,” shtoi ajo.

Pamjet nga pika e kalimit kufitar Islam Qala tregojnë qindra migrantë që presin përpunimin dhe transportin, shpesh në vapën therëse afgane të verës. Shumë prej tyre kanë jetuar për vite me radhë në Iran, shpesh në kushte gjysmë të përhershme pavarësisht mungesës së dokumentacionit, dhe e kanë gjetur jetën e tyre të shkatërruar brenda pak minutash gjatë goditjes së fundit.

Bashir, në të njëzetat, tha në një intervistë në Islam Qala, një qytet kufitar në Afganistanin perëndimor, se u ndalua nga policia në Teheran dhe u dërgua me nxitim në një qendër paraburgimi.

“Së pari, më morën 10 milionë tomanë (rreth 200 dollarë). Pastaj më dërguan në qendrën e paraburgimit ku u mbajta për dy netë dhe më detyruan të paguaja edhe 2 milionë (50 dollarë). Në qendrën e paraburgimit nuk na jepnin ushqim apo ujë të pijshëm. Kishte rreth 200 njerëz atje dhe na rrihnin, na keqtrajtonin,” tha ai.

Parisa, 11 vjeç, po qëndronte me prindërit e saj, ndërsa përshkroi se iu tha se nuk mund të ndiqte shkollën përsëri këtë vit, duke paralajmëruar deportimin e familjes së saj. Shkollimi për vajzat në Afganistan është i kufizuar nën regjimin e talebanëve.

“Kaluam gjashtë vjet në Iran para se të na thoshin të aplikonim për letrën e largimit dhe të largoheshim nga Irani», tha ajo. «Kishim një dokument të ligjshëm regjistrimi të popullsisë, por na thanë të largoheshim menjëherë nga Irani.’

Rritja e menjëhershme e deportimeve dhe pretendimeve për spiunazh të afganëve ka tërhequr dënim ndërkombëtar. Raportuesi special i OKB-së në Afganistan, Richard Bennett, postoi në X fundjavën e kaluar: “Qindra afganë dhe anëtarë të pakicave etnike dhe fetare u arrestuan në #Iran, të akuzuar për ‘spiunazh’. Gjithashtu, ka raportime për nxitje të diskriminimit dhe dhunës në media, duke i etiketuar afganët dhe komunitetet minoritare si tradhtarë dhe duke përdorur gjuhë çnjerëzore.”

“Ne gjithmonë jemi përpjekur të jemi mikpritës të mirë, por siguria kombëtare është një përparësi dhe, natyrisht, shtetasit e paligjshëm duhet të kthehen,” tha zëdhënësja e qeverisë së Iranit, Fatemeh Mohajerani, më 1 korrik, sipas Reuters.

Mediat shtetërore kanë transmetuar gjithashtu pamje të një “spiuni” të dyshuar afgan për Izraelin, i cili rrëfen se punonte për një afgan tjetër që ndodhej në Gjermani.

“Ai person më kontaktoi dhe më tha se i nevojiteshin informacione për vende të caktuara,” pohon spiuni i dyshuar. “Ai kërkoi disa vende dhe unë ia dhashë. Gjithashtu mora 2,000 dollarë prej tij.” Raporti nuk e identifikoi spiunin e dyshuar dhe as nuk ofroi prova për të mbështetur pretendimin.

Media shtetërore ka publikuar gjithashtu pamje të policisë së Teheranit duke arrestuar migrantë, të cilët korrespondentja i identifikoi si kryesisht afganë, me oficerët në ndjekje të të dyshuarve nëpër fusha të hapura.

Të deportuarit e mundshëm transportohen në autobusë dhe zbresin me forcë nga automjetet drejt një destinacioni të panjohur.

Korrespondenti i televizionit shtetëror, në pamjet filmike, pyet një punëdhënës në Teheran të emigrantit të dyshuar të paligjshëm: “Pse e punësuat afganin? Është kundër ligjit.” Punëdhënësi i dyshuar përgjigjet: “E di! Por duhet t’i paguaj që të mund të kthehen. Ata duan të shkojnë dhe po presin të paguhen.” / abcnews.al