Rrëfimi tronditës i një të burgosuri ukrainas, zbulon torturat në burgjet ruse

Maksim Butkevich, një ish-gazetar ukrainas dhe aktivist i të drejtave të njeriut, pësoi abuzim brutal pasi u kap në muajt e parë të agresionit rus në Ukrainë në 2022.

Së pari, ai u rrah dhe u grabit së bashku me ushtarë të tjerë që u zunë në pritë në frontin lindor, por ky ishte vetëm fillimi. Pastaj pati rrahje të rënda, tortura, kërcënime me ekzekutim dhe dhunë seksuale, të gjitha me qëllim që ta detyronin të rrëfente një krim të sajuar.

Bëhet e ditur se dëshmia e tij mbështet më tej raportime të shumta për abuzimin sistematik të të burgosurve ukrainas përmes gjyqeve, ekzekutimeve dhe torturave. Pavarësisht një fushate ndërkombëtare që kërkonte trajtimin e tij të drejtë dhe lirimin, Butkevich u mor me duar dhe këmbë të lidhura në një ndërtesë jashtë Luhanskut të pushtuar, ku të burgosurit u përballën për herë të parë me brutalitetin që do të bëhej rutina e tyre e përditshme. “Një oficer ishte veçanërisht i neveritshëm, duke na provokuar dhe duke u përpjekur të tregonte se ishte më i zgjuar se ushtarët e zakonshëm. Ai pyeti se kush ishte i martuar, ndërsa ne u gjunjëzuam para tij. Kur disa i thanë se gratë e tyre ishin në Poloni dhe Gjermani, ai filloi të tregonte me hollësi se çfarë gjoja po bënin gratë e tyre atje. Mendova me vete se ky burrë ka probleme serioze mendore”, tha Butkevich.

Të nesërmen në mëngjes, të burgosurit iu treguan një grupi komandantësh dhe propagandistësh rusë, gjoja për t’i filmuar dhe për të treguar se po trajtoheshin mirë.

“Ata ishin veçanërisht kuriozë për mua sepse isha i vetmi oficer”, tha ai.

Kur e paralajmëruan se do të kontrollonin të kaluarën e tij, Butkevich pranoi se kishte qenë gazetar dhe aktivist, shkruan the Guardian

Pas një bisede, ushtarët rusë këmbëngulën që ukrainasit ta quanin pushtimin luftë, dhe Butkevich u tha atyre se ishte i interesuar vetëm për koston njerëzore të gjithçkaje që po bënte Rusia.

“Ata u habitën që unë mbaja qëndrimin tij.”

Pastaj erdhi kërcënimi i parë me ekzekutim.

“Ata thanë se nëse nuk sillesh siç duhet, mund të të çojmë në oborrin ku ekzekutuam ata që u sollën keq”, kujton ai.

Disa orë më vonë, rusët e rrahën ish-gazetarin.

“Kur propagandistët u larguan, ushtarët rusë u kthyen me një oficer të forcave speciale. Më thanë të thoja se doja që ai ushtar të vriste shokët e mi. Unë u përgjigja asgjë personale, por nuk mund ta them këtë.”

Pastaj u thanë se do të mësonin historinë e Ukrainës. Ndërsa oficeri lexonte fjalimin e Putinit, ushtarët ukrainas duhej ta përsërisnin pas tij.

“Nëse dikush bënte një gabim, na rrihnin me shkop druri. Fillova të humbisja ndjenjat dhe krahu më ishte ënjtur”, rrëfen Butkevich.

Ata u goditën me shqelma dhe grushte, u detyruan të brohorisnin slogane si “Lavdi Rusisë” ndërsa filmoheshin. “E kuptova se nuk kisha liri.”

Pastaj u futën në një kamion dhe Butkevich humbi ndjenjat. Kur më në fund mbërritën në burgun në Luhansk, u dhanë dyshekë dhe peshqirë dhe u thanë se ishin në paraburgim.

“Kishte një rubinet në qeli për të pirë dhe për t’u larë, uji ishte i keq. Na jepnin ushqim tre herë në ditë, por porcionet ishin të mjerueshme. Shpejt u lodhëm plotësisht nga uria”, tha ai.

Raportohet se kushte të tilla nuk janë të rralla, vlerësohet se midis 8,000 dhe 10,000 ukrainas janë ende të ndaluar dhe shumë që kthehen në shkëmbime kanë humbur dukshëm peshë.

Hetime serioze kanë filluar në Luhansk.

“Ata na morën në pyetje secilin prej nesh. Në javët e para, fokusi ishte në vlerën e inteligjencës ushtarake, por ne nuk ua zbuluam atyre këtë. Më vonë, ata u përpoqën të na dekurajonin”, tha Butkevich.

Të burgosurit u çuan në një ndërtesë që ata besonin se i përkiste Ministrisë së Sigurisë Shtetërore të Republikës së vetëshpallur Popullore të Luhanskut.

Disa u torturuan atje me elektroshok.

“Ata vetëm më kërcënuan mua, por këtë ua bënë edhe të tjerëve”, tha ai.

Me kalimin e kohës, hetuesit e pyetën gjithnjë e më shumë rreth punës së tij për të drejtat e njeriut dhe qëndrimit në Britani.

Ata u përpoqën ta detyronin të jepte një intervistë për median ndërkombëtare dhe të fliste për Ukrainën si një vend nazist. Ata gjithashtu e paralajmëruan se mund ta dënonin si kriminel lufte.

Pastaj filloi një regjim edhe më brutal torture. Ata i ofruan tre zgjedhje, të nënshkruante një rrëfim për krim lufte dhe të shkëmbehej shpejt, të vritej në një përpjekje arratisjeje, ose të futej në një qeli me të burgosur të tjerë.

Butkovich përfundimisht zgjodhi rrëfimin.

“As nuk e dija çfarë po rrëfeja derisa më çuan te një psikiatër i cili më pyeti nëse e kuptoja se për çfarë po akuzohesha.”

Më vonë mësoi se kishte rrëfyer se kishte sulmuar dy gra, civilë, në një fshat ku nuk kishte qenë kurrë.

Ndryshe, aktivisti u dënua me 13 vjet në një burg të sigurisë maksimale.

Ai e përshkroi të gjithë procesin si plot absurditete, nga akuzat e sajuara deri te fakti që të gjitha dokumentet duhej të nënshkruheshin dhe një avokat që pretendonte në mënyrë të rreme se ishte i pranishëm gjatë marrjes në pyetje.

“Pastaj zbulova se kisha një avokat në Moskë, një avokat të vërtetë të të drejtave të njeriut. Thashë se kisha rrëfyer nën tortura. Avokati kishte prova se unë isha në Kiev ditën e krimit të supozuar, por gjykata nuk ishte e interesuar për këtë”, tha ai.

Më 17 tetor të vitit të kaluar, pas më shumë se dy vitesh robëri, Butkevichit iu tha të mblidhte sendet e tij.

Ai nuk e dinte se ku po shkonte dhe nuk guxoi të shpresonte se do të lirohej.

U dërgua në një aeroport aty pranë, ku u mblodhën të burgosur të tjerë ukrainas dhe më pas u shkëmbyen me të burgosur rusë të mbajtur nga Ukraina.

“Nuk mendoj se e kuptova plotësisht para burgosjes sime se sa shumë sistemi penal rus pasqyron vlerat dhe metodat e të ashtuquajturës botë ruse”, tha ai, duke kujtuar gjithçka që kishte kaluar.

“Nëse ‘sillesh siç duhet’ mund të kursehesh, por duhet të nënshtrohesh. Nuk ke asnjë liri fare. Kjo të jep një pamje mjaft të qartë të asaj që Rusia dëshiron të sjellë në Ukrainë”, përfundoi Butkevich.