Udhëheqësit e NATO-s pritet të miratojnë rritje masive të shpenzimeve për mbrojtjen

Udhëheqësit e NATO-s do të miratojnë sot zyrtarisht një rritje masive të shpenzimeve për mbrojtjen që synon financimin e programit më të madh të riarmatimit të aleancës që nga Lufta e Ftohtë, ndërsa aleatët janë gati për mundësinë e një sulmi rus në territorin e NATO-s.

“Ky është një hap i madh që është ambicioz, historik dhe themelor për të siguruar të ardhmen tonë”, tha sekretari i përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte në Hagë, vendi i samitit të këtij viti.

Në ditën e dytë dhe të fundit të takimit në qytetin holandez, aleatët e NATO-s pritet të angazhohen të shpenzojnë 5% të Produktit të Brendshëm Bruto (PBB) për mbrojtje dhe shpenzime të lidhura me të deri në vitin 2035, pas presionit të vazhdueshëm nga presidenti i SHBA-së Donald Trump për të rritur buxhetet e tyre të mbrojtjes.

Deri më tani, aleatët e NATO-s janë detyruar të shpenzojnë të paktën 2% të prodhimit të tyre ekonomik për mbrojtje, një qëllim i rënë dakord në vitin 2014 dhe që do të arrihet vetëm nga të gjitha shtetet anëtare këtë vit.

Sipas zotimit të ri, të paktën 3,5% e PBB-së duhet të shkojë në shpenzimet kryesore ushtarake, me një 1,5% shtesë të caktuar për shpenzime të lidhura, duke përfshirë infrastrukturën me përdorim të dyfishtë për qëllime ushtarake.

Fondet shtesë do të sigurojnë një zgjerim të madh të kapaciteteve të parandalimit dhe mbrojtjes në vitet e ardhshme, pasi sulmi i pamëshirshëm i Rusisë ndaj Ukrainës nxjerr në pah nevojën për mbrojtje më të fortë në sytë e aleancës transatlantike.

Detajet e planeve janë të klasifikuara, por Rutte tha se pret që aleatët e NATO-s të pesëfishojnë kapacitetet e mbrojtjes ajrore dhe të blejnë mijëra tanke dhe automjete të blinduara, si dhe miliona municione artilerie.

Objektivi i ri i shpenzimeve përfaqëson një sfidë të madhe për shumë nga 32 shtetet e NATO-s dhe nuk është miratuar pa kundërshtim.

Gjermania, ekonomia e dytë më e madhe e NATO-s pas SHBA-së, shpenzoi rreth 2,1% të PBB-së për mbrojtje në vitin 2024.

Megjithatë, Berlini tani synon të arrijë objektivin e ri prej 3,5% deri në vitin 2029.

Kjo do të kërkonte që Gjermania të punësojë deri në 60 000 ushtarë të tjerë, sipas planifikuesve ushtarakë, dhe të shpenzojë qindra miliarda euro për armë dhe infrastrukturë në vitet e ardhshme.

Sipas kancelarit gjerman Merz, çdo pikë përqindjeje shtesë e PBB-së e shpenzuar për mbrojtje do të thotë një rritje prej rreth 45 miliardë eurosh në shpenzimet ushtarake.

Aleatja e NATO-s, Spanja, një nga vendet me prapambetje më të mëdha kur bëhet fjalë për shpenzimet e mbrojtjes, kundërshtoi publikisht planet vetëm disa ditë para samitit, duke thënë se nuk ishte zotuar për objektivin e ri pasi ishte “jo vetëm i paarsyeshëm, por edhe kundërproduktiv”.

Sipas Rutte, Madridi thotë se mund të përmbushë objektivat e tij të rinj të aftësive – që do të thotë objektivat specifike të aftësive mbrojtëse të Spanjës – duke shpenzuar më pak se objektivi prej 3,5%.

Megjithatë, Rutte tha në një konferencë për shtyp përpara samitit se “NATO është absolutisht e bindur” se Spanja në fund të fundit do të duhet të synojë premtimin për shpenzime më të larta për të përmbushur kërkesat e saj të aftësive.