Turqi/ Të drejtat e grave ‘në shënjestër’ të autoritetit fetar

Përpara Operës në lagjen Kadıköy të Stambollit në Turqi, një grup grash protestuan së fundmi kundër autoritetit fetar shtetëror, Diyanet. “Para disa ditësh iyaneti mbajti një predikim në 90,000 xhami ku ka sulmuar të drejtat e trashëgimisë së grave”, thotë një nga demonstrueset. “Kjo është arsyeja pse po ndërmarrim këtë veprim, sepse nuk duam të heqim dorë nga të drejtat tona.”

Përmbajtja e predikimeve gjatë namazit të së premtes në xhamitë turke përcaktohet nga autoriteti fetar në Ankara, Diyanet. Dhe kohët e fundit, Kurani është interpretuar jashtëzakonisht rreptësisht aty. Për shembull, ligji i trashëgimisë ishte tema e diskutimit një të premte në gusht. Sipas mësimeve klasike islame, gratë marrin vetëm gjysmën e pjesës që trashëgojnë burrat.

“Me çfarë ligji qeveriset ky vend?”

Diyaneti po shkakton zemërim të madh me predikimet e tij, thonë gratë protestuese. “Diyaneti sulmon të drejtat tona në xhami, të cilat miliona burra i vizitojnë të premteve. Dhe pastaj zyrtarët shtetërorë dalin me lehtësi dhe thonë: Çfarë problemi ka? Është tashmë në Kuran”, u shpreh Selin, një nga gratë e reja që protestuan para teatrit të operës. “Nëse është në Kuran apo jo, kjo nuk ka rëndësi për ne. Me çfarë ligji qeveriset ky vend? Ne kemi ligj civil këtu”, thotë ajo.

Hap tjetër drejt islamizimit?

Kodi Civil dhe Kushtetuta Turke përcaktojnë të drejta të barabarta trashëgimie për gratë. Meqenëse Zyra e Çështjeve Fetare, një agjenci shtetërore, e kundërshton këtë, shumë njerëz kanë frikë se qeveria e AKP-së nën Presidentin Rexhep Tajip Erdogan synon të çojë më tej islamizimin e vendit.

Politikania Aylin Nazliaka, e cila kryeson shoqatën e grave të partisë më të madhe të opozitës, CHP, gjithashtu e kritikoi këtë veprim në televizion. “Sipas Nenit 41 të Kushtetutës sonë, familja është themeli i shoqërisë dhe burrat dhe gratë kanë të drejta të barabarta brenda familjes”, thekson ajo. Por Diyanet tani po i shpërfill të gjitha këto të drejta kushtetuese dhe parimin e sekularizmit dhe po përpiqet të uzurpojë të drejtat që gratë fituan gradualisht gjatë epokës republikane.

Qeveria përpiqet të qetësojë gjakrat. Ish-Ministri i Drejtësisë dhe politikani i AKP-së, Bekir Bozdag, shpjegon se edukimi i njerëzve rreth rregullave islame është i mbrojtur me kushtetutë. Njerëzit janë të lirë të pranojnë këshillat ose jo. Dhe kjo nuk ka të bëjë vetëm me trashëgiminë.

Por në predikime të tjera, autoriteti fetar kohët e fundit dënoi pushimet në stilin perëndimor si blasfemi. U tha se është “haram”, ose e ndaluar, që gratë të veshin rroba të shkurtra dhe transparente. Ato duhet të mbulohen.