Gjykata Penale Ndërkombëtare: Ka prova të besueshme për krime lufte dhe kundër njerëzimit në Darfur

OKB, 10 korrik 2025 Gjykata Penale Ndërkombëtare (GJPN) deklaroi në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara se ka “prova të arsyeshme” për të besuar se po kryhen krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në rajonin perëndimor të Sudanit, Darfur.

Një nga zbulimet më tronditëse nga hetimi i GJPN-së ishte përdorimi i dhunës seksuale të qëllimshme ndaj grave dhe vajzave të përkatësive të caktuara etnike, që sipas gjykatës përbën një model të përsëritur dhe sistematik të dhunimit të të drejtave themelore të njeriut.

Lufta civile në Sudan rifilloi në prill 2023, mes ushtrisë sudaneze dhe forcave paraushtarake të njohura si Forcat e Mbështetjes së Shpejtë (RSF), duke shkaktuar, sipas Kombeve të Bashkuara, pasoja shkatërruese për popullsinë civile.

Zëvendësprokurorja e GJPN-së, Nazhat Shameem Khan, tha se është “e vështirë të gjenden fjalë të përshtatshme për të përshkruar shkallën e vuajtjes në rajon”. Ajo theksoi se hetimi është duke u përqendruar në mbledhjen e provave të qëndrueshme për ndjekje penale, pas një modeli të dukshëm të krimeve që po përsëriten.

Këshilli i Sigurimit i OKB-së i dha GJPN-së mandatin për të hetuar krimet në Darfur që prej vitit 2005, duke hapur disa çështje për krime lufte dhe gjenocid që nga korriku i vitit 2002. Hetimi më i fundit filloi në vitin 2023, pasi luftimet shpërthyen sërish dhe shumë viktima u detyruan të largohen drejt Çadit fqinj.

Në janar 2025, SHBA konkludoi se RSF dhe milicitë aleate të saj kishin kryer një akt gjenocidi. RSF i ka mohuar akuzat, duke i cilësuar luftimet si një “konflikt fisnor”.

Ndërkohë, situata humanitare në Darfur vazhdon të përkeqësohet. Sulmet ndaj spitaleve dhe autokolonave humanitare janë shtuar, ndërsa raportet e OKB-së konfirmojnë se ushqimi dhe uji po bllokohen qëllimisht.

Në qytetin El-Fasher, kryeqendra e rajonit të Darfurit Verior, civilët janë tërësisht të shkëputur nga ndihma humanitare për shkak të rrethimit nga forcat e RSF-së. Po ashtu, shpërthimi i kolerës në zonat e konfliktit po rrezikon furnizimin tashmë të munguar me ujë të pijshëm.

Organizata e Kombeve të Bashkuara për Fëmijët (UNICEF) njoftoi se mbi 40,000 fëmijë janë trajtuar për kequshqyerje akute të rëndë vetëm nga janari deri në maj 2025 – më shumë se dyfishi krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

“Fëmijët në Darfur po uriten nga lufta dhe po pengohen të marrin ndihmën që mund t’u shpëtojë jetën,” deklaroi Sheldon Yett nga UNICEF.

Në dy vitet e fundit, mbi 150,000 persona kanë humbur jetën, dhe rreth 12 milionë janë zhvendosur, por sipas zonjës Khan, rreziku mbetet i madh:

“Nuk duhet të ushqejmë iluzione situata mund të përkeqësohet edhe më tej,” paralajmëroi ajo.