Lidhja e Papa Françeskut me shqiptarët, një histori besimi dhe shprese

Me ndarjen e Papa Françeskut nga jeta, bota humbi një udhëheqës shpirtëror që me thjeshtësinë dhe dashurinë e tij e mbushi çdo hapësirë me dritë. Lajmi për vdekjen e tij preku miliona njerëz në mbarë globin, por veçanërisht ata që ndjenin një lidhje të veçantë me këtë papë të përulur e të afërt me njerëzit. Ai nuk ishte vetëm një Papë, por një udhërrëfyes i vërtetë për një botë që shpesh është e përçarë dhe e mbushur me dhimbje.

Pas mesazheve të tij për paqe, tolerancë dhe mëshirë, Papa Françesku la një trashëgimi që është më e fuqishme se çdo fjalë e thënë – një mesazh për bashkimin e njerëzve, pavarësisht kufijve dhe dallimeve. Ndër ta ishin edhe shqiptarët, për të cilët Papa Françesku kishte një dashuri të thellë dhe të sinqertë. Në qendër të mesazheve të tij shpesh gjendej Shqipëria – “toka e martirëve” dhe shembull i bashkëjetesës ndërfetare.

Për të reflektuar mbi trashëgiminë që ai la pas dhe mbi këtë raport të veçantë me shqiptarët, biseduam me Don Marjan Markun, famullitar, kanonik dhe një zë i fuqishëm i Kishës Katolike Zvicerane. Në këtë intervistë, ai ndan mendimet e tij mbi vizionin e Papës për Kishën, rolin e figurave si Nënë Tereza dhe Skënderbeu, martirët shqiptarë dhe mesazhin e tij universal për një botë më humane.

Albinfo.ch: Cila ishte lidhja e Papa Françeskut me shqiptarët?

Don Marjan Marku: Lidhja e Papa Françeskut me shqiptarët ishte e veçantë dhe e sinqertë. Ai vetë ka treguar se e kishte njohur nga afër vuajtjen dhe qëndresën e besimtarëve shqiptarë që prej kohës kur ishte në Argjentinë, përmes kontaktit me meshtarë shqiptarë që kishin përjetuar burgun dhe internimin gjatë komunizmit. Në figurën e Nënë Terezës dhe në qëndresën e martirëve, Papa shihte pasqyrën e një populli që nuk e kishte humbur shpirtin, edhe kur i ishte mohuar çdo liri.

Albinfo.ch: Cila ishte rëndësia simbolike e vizitës së parë evropiane të Papa Françeskut në Shqipëri më 21 shtator 2014?

Don Marjan Marku: Vizita e Papa Françeskut në Shqipëri më 21 shtator 2014 ishte një ngjarje historike me simbolikë të jashtëzakonshme, jo vetëm për Kishën Katolike, por për të gjithë shoqërinë shqiptare dhe për mesazhin që iu dërgua botës. Kjo ishte vizita e tij e parë në Evropë jashtë Vatikanit dhe ai e zgjodhi Shqipërinë si një model të bashkëjetesës ndërfetare. Papa e quajti Shqipërinë “një tokë martirësh”, duke theksuar rezistencën e besimtarëve gjatë komunizmit dhe ringjalljen shpirtërore të popullit shqiptar. Ai dërgoi një mesazh botëror për paqe, shpresë, tolerancë dhe për të ndërtuar ura mes feve dhe kulturave. Për më tepër, kjo vizitë afirmoi identitetin evropian të Shqipërisë dhe vlerat e saj të lirisë dhe bashkëjetesës.

Albinfo.ch: Si e përshkruan Papa Françesku bashkëjetesën ndërfetare në Shqipëri dhe pse e konsideron atë një model për botën?

Don Marjan Marku: Papa Françesku u shpreh qartë: “Shqipëria është një model i bashkëjetesës ndërfetare… një shembull për botën.” Ai vlerësoi mënyrën se si shqiptarët, pavarësisht feve të ndryshme, jetojnë në paqe dhe respekt të ndërsjellë. Për Papën, kjo është një dëshmi që pas persekutimeve fetare, shqiptarët nuk zgjodhën hakmarrjen, por ndërtuan një shoqëri të tolerancës dhe dashurisë. Ai theksoi se dialogu ndërfetar është rruga për ndërtimin e një të ardhmeje më të drejtë, dhe Shqipëria është një provë e gjallë që kjo është e mundur.

Albinfo.ch: Në çfarë mënyre Nënë Tereza shërben si pikë referimi për Papën dhe si lidhet kjo me vizionin e tij për Kishën si një “spital fushor”?

Don Marjan Marku: Nënë Tereza është mishërimi i vizionit të Papës për Kishën si një “spital fushor” – një Kishë që shkon atje ku është dhimbja më e madhe. Ajo nuk qëndroi në kushte komode, por doli në rrugë, te më të braktisurit, për t’ua shëruar plagët me dashuri dhe përulësi. Për Papën, Nënë Tereza ishte shembulli i përkryer i mëshirës së gjallë dhe i Kishës që shërben, jo që gjykon. Siç tha ai gjatë kanonizimit të saj: “Ajo bëri zërin e saj të dëgjohet nga të fuqishmit e tokës.” Nënë Tereza dhe Papa Françesku ndajnë të njëjtin ideal për një Kishë të afërt me njeriun dhe të angazhuar për drejtësinë.

Albinfo.ch: Si e ka shprehur Papa Françesku dashurinë dhe respektin e tij për popullin shqiptar gjatë papnisë së tij?

Don Marjan Marku: Papa Françesku ka shfaqur një dashuri të veçantë për shqiptarët, sidomos për qëndresën e tyre gjatë diktaturës, ku feja u ndalua dhe klerikët u persekutuan. Ai e quajti Shqipërinë “tokë martirësh”. Me shpalljen e të Lumëve – Imzot Vinçenc Prenushin dhe 37 martirë të tjerë – ai nderoi sakrificën e atyre që nuk hoqën dorë nga besimi. Në këtë mënyrë, ai i dha Kishës Shqiptare një vend të nderuar në altarin e martirëve të shekullit XX. Dashuria e tij për Shqipërinë nuk ishte vetëm shpirtërore, por edhe simbolike – një dritë shprese për një Evropë që kërkon të rizbulojë vlerat e saj.

Albinfo.ch: Çfarë mesazhi përcjell Papa Françesku për botën përmes vlerësimit të tij për Shqipërinë dhe historinë e saj të martirizimit dhe tolerancës fetare?

Don Marjan Marku: Mesazhi është i fuqishëm: se liria dhe besimi janë më të forta se shtypja dhe dhuna. Shqipëria, me historinë e saj të dhimbshme, por edhe të lavdishme, është një dëshmi se shpresa dhe pajtimi janë të mundura. Papa na kujtoi se martirët janë “fara e shpresës”, ndërsa bashkëjetesa fetare është rruga për paqe globale. Ai e sheh Shqipërinë si një laborator të shpresës për një botë të copëtuar nga përçarjet.

Albinfo.ch: Si e ka vlerësuar Papa Françesku figurën e Gjergj Kastriotit – Skënderbeut?

Don Marjan Marku: Papa Françesku e përmendi me respekt të thellë Skënderbeun si një hero jo vetëm për Shqipërinë, por edhe për botën e krishterë. Ai e cilësoi Skënderbeun “një shembull të jashtëzakonshëm të besimit të patundur dhe të luftës për liri dhe drejtësi”. Për Papën, Skënderbeu ishte një mbrojtës i lirisë dhe i vlerave shpirtërore të Europës, që nuk u përkul përballë agresionit, por mbrojti popullin dhe besimin me guxim. Ai është një simbol i fortë i qëndresës dhe i unitetit kombëtar e shpirtëror. Vlerësimi i Papës për këtë figurë historike e lidh Shqipërinë me identitetin evropian dhe me rrënjët e krishterimit në Ballkan.

Albinfo.ch: Çfarë humbi bota dhe njerëzimi me vdekjen e Papa Françeskut?

Don Marjan Marku: Nëse do të duhej ta përmblidhja me një fjali: Bota humbi një zemër që rrihte për gjithë njerëzimin. Papa Françesku ishte një zë i së vërtetës, i mëshirës dhe i drejtësisë. Ai foli për ata që nuk kishin zë – për të varfrit, për refugjatët, për të përjashtuarit. Ishte një njeri që e përulej për të ngritur të tjerët. Ai dha një model të ri për Kishën – një Kishë që shërben, që dëgjon, që i afrohet njeriut me dashuri e jo me gjykim. Bota humbi një udhëheqës shpirtëror të jashtëzakonshëm. Papa Françesku ishte zëri i të varfërve, i të përjashtuarve dhe i të pambrojturve. Ai solli frymën e dashurisë, mëshirës dhe përulësisë në një botë të etur për drejtësi dhe humanizëm. Ai ishte ndryshe nga të tjerët – jetoi thjesht, foli qartë, e preku thellë njeriun me mesazhe që përfshinin gjithë njerëzimin, jo vetëm të krishterët. Ai nuk kërkoi të mbretërojë, por të shërbejë. Bota humbi një ndërgjegje morale dhe një udhëheqës që e donte njeriun pa kushte. Me ndarjen e tij nga kjo botë, bota humbi një dritë udhëheqëse të dhembshurisë. Por trashëgimia e tij do të mbetet përjetësisht.

The post Lidhja e Papa Françeskut me shqiptarët, një histori besimi dhe shprese appeared first on Albinfo.