Zvicër: Rreziku nga kimikatet kërcënon furnizimin me ujë të pijshëm në këtë zonë

Një alarm serioz shëndetësor ka shpërthyer në njëmbëdhjetë komuna të rajonit të Alsasit pranë kufirit me Zvicrën, ku rreth 60,000 banorë janë prekur nga ndotja me kimikatet PFAS në ujin e pijshëm. Gratë shtatzëna, fëmijët e vegjël dhe personat vulnerabël janë paralajmëruar të mos konsumojnë ujin e rubinetit. Kjo masë drastike është vendosur nga Prefektura e Haut-Rhin pas zbulimit të përqendrimeve katër herë mbi kufirin e lejuar të këtyre substancave në ujërat nëntokësore, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Burimi i ndotjes nuk është industria kimike, siç mund të pritej, por Aeroporti Basel-Mulhouse. Për dekada, ushtrimet e zjarrfikësve në aeroport kanë përdorur shkumë shuarëse që përmban PFAS — kimikate jashtëzakonisht të qëndrueshme që nuk shpërbëhen lehtësisht në natyrë dhe që njihen për rreziqet e tyre të mundshme ndaj shëndetit të njeriut, përfshirë çrregullime hormonale dhe kancer.

Ndryshe nga komunat franceze, qytetet zvicerane si Bazeli dhe Allschwil nuk janë prekur nga ndotja pasi uji i tyre i pijshëm merret nga lumi Rajna, jo nga ujërat nëntokësore. Kimisti i kantonit, Yves Parrat, megjithatë e konsideron situatën “shqetësuese”, duke konfirmuar se PFAS është tashmë i pranishëm edhe në ujërat nëntokësore të Bazelit, edhe pse aktualisht në nivele më të ulëta.

Teknologjitë aktuale për pastrimin e ujërave nuk mjaftojnë për të eliminuar këto kimikate në mënyrë efektive, dhe mungon edhe baza ligjore për të vepruar. Si pasojë, vendi po përgatitet për ndryshime të rëndësishme në nivel federal, transmeton albinfo.ch.

Dy mocione janë paraqitur në Këshillin e Shteteve të Zvicrës: Tiana Angelina Moser (GLP) kërkon një plan veprimi për PFAS-in, ndërsa Marianne Maret (Qendra) propozon vendosjen e vlerave kufitare për përshpejtimin e sanimit. Sipas Zyrës Federale për Mjedisin (FOEN), rreziku nuk kufizohet vetëm në aeroporte, por përfshin edhe qendrat e trajnimit të zjarrfikësve dhe mbrojtjes civile.

Ndërkohë, Prefektura franceze ka urdhëruar komunat e prekura të paraqesin deri në fund të vitit plane konkrete për uljen e niveleve të PFAS nën kufirin e lejuar. Në afat të shkurtër, do të instalohen impiante të lëvizshme për filtrimin e ujit, ndërsa në afat të mesëm planifikohen sisteme më të mëdha dhe më të qëndrueshme. Kostoja totale e investimit vlerësohet në rreth 20 milionë euro, me shpenzime vjetore shtesë prej rreth 600,000 eurosh — një barrë që ka të ngjarë të reflektohet në rritjen e çmimit të ujit të pijshëm duke filluar nga viti 2026.

Edhe pse aeroporti ndaloi përdorimin e agjentëve me PFAS që nga viti 2017, trashëgimia kimike është ende e gjallë në ujërat nëntokësore. Problemi është global, por masat mbeten të shpërndara dhe jo gjithmonë të detyrueshme. Në rast se ndotja vazhdon, prefektura paralajmëron masa më të rrepta dhe ndoshta edhe kufizime në përdorimin e ujit, transmeton albinfo.ch.

The post Zvicër: Rreziku nga kimikatet kërcënon furnizimin me ujë të pijshëm në këtë zonë appeared first on Albinfo.