A e shpërqendrojnë vëmendjen ekranet me prekje nga drejtimi i makinës?

Gazeta Si – Në përgjithësi, një buton ose dorezë është më e lehtë për t’u arritur dhe përdorur gjatë drejtimit të automjetit, pa i hequr sytë nga rruga për më shumë se disa çaste.

Me kalimin e kohës, drehtuesi mëson vendndodhjen e butonit për të aktivizuar kondicionerin ose të dorezës për të ndryshuar stacionin e radios, pa pasur nevojë të shikojë çdo herë.

Kur klikon ose ndryshoni pozicionet, butonat dhe dorezat fizike ofrojnë reagime të menjëhershme dhe të perceptueshme me prekje, madje edhe në kushte të vështira drejtimi, siç janë rrugët me gropa ose me dridhje.

Ekranet me prekje, nga ana tjetër, mbështeten pothuajse ekskluzivisht në sinjale vizuale dhe të dëgjueshme dhe mungesa e reagimeve fizike me prekje e bën më të vështirë navigimin e funksioneve, duke e detyruar shpesh shoferin të shikojë diku tjetër.

Siç raportoi së fundmi “The Economist”, disa studime janë kryer vitet e fundit për të kuptuar ndikimin në siguri të ekraneve të integruara.

Në vitin 2024, një grup kërkimor nga SINTEF – një organizatë e pavarur norvegjeze që ofron konsulencë dhe analiza mbi projekte që lidhen me shkencat sociale, mjekësinë dhe teknologjinë – instaloi sensorë në panelet e disa makinave për të ndjekur shikimin e shoferëve, në mënyrë që të kuptonte se sa shumë shpërqendroheshin nga ekranet me prekje.

Hulumtimi zbuloi se edhe gjesti më i thjeshtë, siç është ndryshimi i temperaturës së ajrit të kondicionuar, shpërqendron vëmendjen e shoferëve nga rruga për të paktën tre sekonda e gjysmë mesatarisht, ndërsa kërkimi i një stacioni radioje, zgjat 11 sekonda dhe vendosja e një destinacioni në sistemin e navigimit zgjat 16 sekonda.

Një studim tjetër, i botuar nga një revistë suedeze makinash në vitin 2022, krahasoi një duzinë makinash me kontrolle me ekrane prekëse me një makinë më të vjetër, ende të pajisur me butona për të gjitha cilësimet.

Me këtë të fundit, shoferët ishin në gjendje të përfundonin të gjitha detyrat brenda rreth dhjetë sekondave mesatarisht – shumë më pak sesa me modelet me ekrane.

Në rastet më të mira, duheshin shumë më tepër sekonda për të arritur të njëjtat rezultate me ekrane prekëse të integruara, duke arritur në 45 sekonda në rastin më të keq.

Kjo zbuloi shpërqendrim të zgjatur nga drejtimi i makinës, i cili mund të jetë dukshëm i rrezikshëm me shpejtësi të lartë.

Mundësia e futjes së rregullave për prodhuesit për të kufizuar përdorimin e kontrolleve me prekje për shumë funksione të makinave, është diskutuar për njëfarë kohe, por deri më tani nuk ka çuar në vendime ose rishikime të rregulloreve (të cilat tashmë përmbajnë standarde të rrepta).

Megjithatë, duke filluar nga viti 2026, Euro NCAP – iniciativa jofitimprurëse e mbështetur nga Bashkimi Evropian që kryen teste sigurie për makinat – do të penalizojë mjetet pa kontrolle fizike për funksione të caktuara, të tilla si aktivizimi i sinjaleve të kthesës ose fshirëset e xhamit.

Kjo do të thotë që disa makina nuk do të jenë në gjendje të arrijnë një vlerësim sigurie me pesë yje, me të gjitha pasojat që rrjedhin për promovimin dhe shitjet e modeleve të tyre.

Udhëzimet e Euro NCAP nuk kanë fuqi ligjore dhe nuk mund të jenë detyruese, por rezultatet e larta shpesh shfrytëzohen nga prodhuesit për të promovuar makinat e tyre, duke sinjalizuar performancën e tyre superiore të sigurisë krahasuar me konkurrentët.

Organizata njoftoi qëllimin e saj disa vjet më parë, dhe kjo, e kombinuar me ankesat e klientëve, ka të ngjarë të ketë kontribuar që disa prodhues të rishqyrtojnë planet e tyre, të cilat janë rikthyer te butonat dhe çelësat, të paktën për disa nga funksionet kryesore të integruara.

Disa modele kanë kontrolle fizike për navigimin në menutë e ekranit me prekje, por kjo nuk e zvogëlon ndjeshëm shpërqendrimin, sipas ekspertëve.

Komandat zanore shpesh përmenden si mënyra më e mirë për të shmangur shpërqendrimet gjatë drejtimit të automjetit, por përvoja e përdoruesit është shpesh e dobët dhe ofron pak mundësi përtej kryerjes së një telefonate ose caktimit të një destinacioni në sistemin e navigimit.

Përparimet në sistemet e inteligjencës artificiale, me potencialin për asistentë zanorë më të saktë që mund të kuptojnë kërkesat, mund ta thjeshtojnë menaxhimin e disa opsioneve dhe t’i bëjnë komandat zanore më të lehta për t’u përdorur.

Softuerë të tillë, si CarPlay (Apple) dhe Android Auto (Google) kanë ofruar mundësinë e përdorimit të komandave zanore për të menaxhuar navigimin ose muzikën për vite me radhë, por funksionet e tyre janë të kufizuara në atë që zakonisht mund të bëhet me telefonin inteligjent, me të cilin janë të lidhur dhe nuk mund të ndikojnë në funksionet e tjera të makinës.

Kjo do të thotë që, ndërsa zvogëlojnë nevojën për të prekur telefonin, ato ende nuk zëvendësojnë kontrollet fizike ose të integruara për funksione të tilla, si kontrolli i klimës, dritat, fshirëset e xhamit të përparmë ose cilësime të tjera thelbësore, të cilat mbeten nën kontrollin e drejtpërdrejtë të shoferit.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post A e shpërqendrojnë vëmendjen ekranet me prekje nga drejtimi i makinës? appeared first on Gazeta Si.