Ditët e numëruara të Von der Leyen

Presidentja e Bashkimit Europian, Ursula von der Leyen, ka ndërtuar ndoshta rolin më të fuqishëm që ka pasur ndonjëherë dikush në postin e saj në historinë e BE-së. Pikërisht për këtë arsye, po bëhet gjithnjë e më e mundur që ajo të mos e përfundojë mandatin e dytë.

Gjurmat e Von der Leyen ndihen pothuajse në çdo veprim të Bashkimit Europian: negociatat tregtare me Shtetet e Bashkuara, krijimi i një programi të paprecedentë të BE-së për të financuar buxhetet e mbrojtjes së vendeve anëtare, një paketë gjithëpërfshirëse për kontrollin e migracionit, si dhe “Marrëveshja e Gjelbër”. Çdo një nga këto iniciativa do të kishte qenë një arritje e madhe për paraardhësit e saj, por të gjitha bashkë janë pjesë e axhendës së Von der Leyen.

Këtu nisin të shfaqen edhe sfidat e saj politike. Një kryetare qeverie në ndonjë shtet anëtar do të ndiqte një program kaq të gjerë vetëm nëse do të kishte pas vetes një parti apo një koalicion të fortë e të qëndrueshëm. Von der Leyen gjithnjë e më pak po e gëzon një mbështetje të tillë të patundur.

Në fakt, ajo është përballur me tre mocione mosbesimi vetëm gjatë këtij viti. Edhe pse koalicioni i saj qendror është mbajtur, brenda tij ekzistojnë dallime të theksuara që mund t’i krijojnë probleme serioze në muajt në vijim.

Përplasjet mbi politikën klimatike të BE-së po bëhen gjithnjë e më të ashpra. Partia Popullore Europiane (EPP) e qendrës së djathtë, që Von der Leyen drejton, po anon drejt zbutjes së disa masave mjedisore, pasi partitë anëtare të saj po përballen me presion të fortë në vendet e tyre nga forcat më të djathta. Ndërkohë, të Gjelbrit dhe Socialdemokratët mbeten të vendosur në qëllimet ambicioze për klimën.

Partitë e majta dhe grupi liberal Renew Europe janë gjithashtu të pakënaqura me gatishmërinë e herëpashershme të Von der Leyen për të bashkëpunuar me forcat politike në të djathtën e EPP-së. Grupi i Giorgia Melonit, “Konservatorët dhe Reformistët Europianë” (ECR), ka shmangur kundërshtimin e hapur që grupet më populiste të djathta në Parlamentin Europian kanë treguar ndaj Von der Leyen. Si pasojë, ajo u ka shpërndarë disa poste në Komisionin e saj, dhe EPP në disa raste ka votuar krah tyre në çështje të rëndësishme parlamentare.

Një shembull domethënës ishte votimi i vitit të kaluar mbi legjitimitetin e presidentit venezuelian Nicolás Maduro, pas një zgjedhjeje që besohet gjerësisht se ai e kishte manipuluar. EPP votoi së bashku me ECR-në dhe dy grupet populiste të djathta — “Patriotët për Evropën” dhe “Europa e Kombeve Sovrane” — për të miratuar një rezolutë jodetyruese që njihte kundërshtarin e Maduro-s si president legjitim të Venezuelës. Kjo “shumicë venezueliane” zotëron shumicën e vendeve në parlament dhe herë pas here është riformuar për të rrëzuar nisma të mbështetura nga e Majta.

Po bëhet gjithnjë e më e qartë se koalicioni qendror, ashtu si koalicione të ngjashme në vende si Franca, Austria dhe Danimarka, e ka gjithnjë e më të vështirë të funksionojë në harmoni si më parë. Lëvizjet populiste në të majtë dhe në të djathtë po fitojnë terren, duke tërhequr partitë tradicionale në drejtime të kundërta teksa përpiqen të ruajnë ndikimin e tyre në rënie.

Projekcionet për zgjedhjet e ardhshme të BE-së në vitin 2029 e pasqyrojnë qartë këtë prirje. Si sipas Europe Elects ashtu edhe Der Föderalist, tre grupet e djathta dhe grupi i majtë radikal pritet të fitojnë në kurriz të EPP-së, Socialdemokratëve dhe të Gjelbërve. Madje, nëse tre grupet e djathta do të arrinin të bashkoheshin, ato do të formonin bllokun më të madh parlamentar, duke e zhvendosur EPP-në nga pozita e parë.

Përballë këtyre sfidave, mund ta kuptosh nëse Von der Leyen po kërkon një “dalje me nder”. Zgjedhjet presidenciale gjermane mund t’ia ofrojnë këtë mundësi.

Gjermania do të zgjedhë presidentin e saj në shkurt 2027. Roli kryesisht ceremonial zgjidhet nga Konventa Federale, e përbërë nga të 630 deputetët e Bundestagut dhe një numër i barabartë përfaqësuesish të zgjedhur nga parlamentet e landeve, sipas peshës së popullsisë së secilit. Partia Demokristiane (CDU) e Von der Leyen dhe partnerja e saj bavareze, Unioni Social Kristian (CSU), pritet të dominojnë këtë kuvend, pasi kanë më shumë vende si në Bundestag ashtu edhe në shumicën e landeve të mëdha.

Kjo hap mundësinë që CDU/CSU të kërkojë ta “ngrejë lart” Von der Leyen, duke e nxjerrë nga situata e ndërlikuar ku ndodhet. Gjermania nuk ka pasur kurrë një presidente femër, dhe kancelari aktual, Friedrich Merz, ka shprehur dëshirën që gruaja të jetë presidentja e ardhshme. Von der Leyen është politikania më e njohur femër në CDU, përveç rivales së dikurshme të Merz-it, ish-kancelares Angela Merkel.

Një lëvizje e tillë do t’i jepte gjithashtu mundësi EPP-së të krijojë aleanca të reja parlamentare. Këshilli Europian do të duhet të propozojë një pasues për Von der Leyen, i cili më pas do të miratohej nga Parlamenti Europian. Në këtë rast, “shumica venezueliane” mund të formonte një koalicion dhe ta përjashtonte plotësisht të Majtën nga pushteti për herë të parë.

Një rezultat i tillë është i pamundur, duke pasur parasysh hendekun e thellë mes disa prej atyre partive dhe EPP-së në çështje si mbështetja për Ukrainën. Por kjo nuk do të thotë që EPP nuk mund ta përdorë një vakancë të tillë për të riformuluar koalicionin në terma më të favorshëm për të, në mënyrë që të pozicionohet më mirë kundër rivalëve të saj në të djathtë.

Von der Leyen mund ta çojë mandatin e saj deri në fund, për mirë apo për keq. Por ajo mund të kujtojë fjalët e famshme të politikanit britanik Enoch Powell se “të gjitha karrierat politike përfundojnë në dështim” — dhe ndoshta të përpiqet të largohet vetë nga skena, përpara se ta detyrojnë ta bëjë këtë./Brussels Signal

The post Ditët e numëruara të Von der Leyen appeared first on Ditar.al.