Kontradiktat e kandidatit pro-rus për kryetar të Shkupit, Zoran Jovanovski

Jovanovski paraqitet si “anëtar i VMRO-së”, por në podkastin e tij pret çetnikë serbë, më pas vajton për partizanin Tito, por edhe për kundërshtarët e tij, Çenton dhe Bashkimin Sovjetik. Ndërkohë, ai përpiqet ta pajtojë antikizimin me pansllavizmin, si dhe ortodoksinë dhe të djathtën me komunizmin. E gjithë kjo përzihet në qëndrimet e këtij kandidati për zgjedhjet lokale, i cili gjoja është i pavarur, edhe pse pas tij qëndron partia “Maqedonia e Vetme”, dhe ai ka lidhje të ngushta me ambasadën ruse, transmeton Vërtetmatësi.

Shkruan: Vangel Bashevski

Në zgjedhjet lokale të mbajtura më 19.10.2025 morën pjesë disa kandidatë që theksuan përcaktimin e tyre pro-rus, megjithëse një politikan lokal duhet të merret me çështje lokale, e jo me probleme botërore. Në këtë drejtim u veçua Zoran Jovanovski, por jo për shkak të programit të tij apo numrit të madh të votave të fituara (gjithsej: 404), por për shkak të qëndrimeve të tij kontradiktore, të cilat shkojnë deri në absurditet.

“Anëtari i VMRO-së” Jovanovski promovon çetnikë serbë

Jovanovski paraqitet si “anëtar i VMRO-së”, pra si pjesëtar i partisë VMRO-DPMNE, e cila pretendon se është trashëgimtare e VMRO-së historike. Sa qëndron ky pretendim është çështje e diskutueshme, por sido që të jetë, ky “vmroizëm” nënkupton përkushtim ndaj pavarësisë maqedonase. Megjithatë, Jovanovski në podkastin e tij priti çetnikun serbomadh Bratislav Zhivkoviq.

Ky nuk ishte një debat apo përballje qëndrimesh, por Jovanovski e udhëhoqi intervistën me butësi dhe pa pyetje të pakëndshme, duke e filluar me një përshëndetje të përdorur nga çetnikët serbë (“Zoti ndihmoftë!”), pas së cilës i ftuari e quante me miqësi “shok”.

Zhivkoviqi më vonë humbi jetën si vullnetar pro-rus në luftën kundër Ukrainës, gjë që tregon se ai nuk ishte vetëm propagandist, por luftonte për idetë e tij me armë në dorë fillimisht në Bosnjë gjatë viteve ’90. Nëse luftërat jugosllave do ta kishin përfshirë edhe Republikën e atëhershme të Maqedonisë, është e arsyeshme të supozohet se ai do të kishte luftuar edhe kundër saj.

Në podkastin e Jovanovskit, Zhivkoviqi foli lirshëm dhe me krenari për themelimin e lëvizjes çetnike në vitin 1903 për “çlirimin e Serbisë së Jugut”, që në fakt nënkuptonte aneksimin serb të Maqedonisë së Vardarit. Lëvizja çetnike serbe luftonte kundër VMRO-së dhe rekrutonte edhe bashkëpunëtorë vendas si Micko Krstevski, i cili madje e kishte mbajtur peng për një muaj Damo Gruevin, një nga themeluesit e VMRO-së.

Këtu ia vlen të kujtohet edhe VMRO-ja e kohës së Ivan Mihajllovit, kur ekzekutori i tij, Vlado Çernozemski, me mbështetjen e ustashëve kroatë, vrau mbretin serb dhe jugosllav Aleksandar Karagjorgjeviq.

Sigurisht, qëllimi ynë nuk është nxitja e urrejtjes, por vetëm të theksojmë se VMRO-ja dhe çetnikët serbë kanë qenë armiq, dhe se Jovanovski tregohet i paqëndrueshëm në këtë “përcaktim të tij vmroist”.

Kandidat i pavarur dhe i ashtuquajtur ekspert për marrëdhëniet ruso-ukrainase

Jovanovski paraqitet si ekspert për marrëdhëniet ruso-ukrainase, por në artikullin tonë “Manipulimet rreth Zelenskit dhe Ukrainës, demografisë dhe historisë së saj”, argumentuam se Jovanovski nuk ka as njohuri bazë për Ukrainën, e as për Rusinë.

“Ekspertiza” e tij kufizohet në përsëritjen si papagall të narrativave propagandistike të Kremlinit, dhe ne nuk gjetëm asnjë burim relevant e të besueshëm që të vërtetojë se Jovanovski është ekspert.

Këtë nuk e përmend as partia pro-ruse “Maqedonia e Vetme”, e cila qëndroi pas tij në zgjedhje dhe e përshkruan thjesht si jurist i diplomuar. Partia në të cilën ai është anëtar, VMRO-DPMNE, nuk e mbështeti, edhe pse ai pretendon se “shumica dërrmuese” brenda saj është pro-ruse.

Jovanovski thotë se është kandidat i pavarur, vetëm formalisht i mbështetur nga një parti politike, por duke pasur parasysh afërsinë e tij me ambasadën ruse me manipulimet e së cilës jemi marrë disa herë kjo pavarësi është shumë e dyshimtë.

Tito dhe Bashkimi Sovjetik, të majtët dhe të djathtët

Josip Broz-Tito i persekutonte mbrojtësit e Maqedonisë së pavarur, por, ironikisht, Jovanovski përhap jugonostalgji, dhe gjatë vizitës së diplomat Risto Nikovski në podkastin e tij, ata madje pozuan së bashku me portretin e Titos.

Kjo nuk shkon krah për krah as me çetnikët serbë të përmendur më parë, kundër të cilëve Tito luftoi, ndërsa objekti i represionit të tij ishte Metodija Andonov-Çento, të cilit Jovanovski gjithashtu i kushton postime.

Jovanovski vajton edhe për BRSS, me të cilin Tito u përplas në vitin 1948, pas së cilës simpatizantët e BRSS-së përfundonin në burgun Goli Otok, por Jovanovski këtë e anashkalon. Në këtë vajtim të tij shihen tendenca të majta (p.sh. ai i uron lexuesit 1 Majin), por në postime të tjera ai me kënaqësi raporton se e djathta po rritet në Evropë, kështu që gjejini logjikën vetë.

VMRO-ist pro-rus

Jovanovski drejton grupin në Facebook VMRO-istë pro-rusë”,“ por VMRO-ja historike dhe Rusia nuk kishin bashkëpunim dhe madje kishin marrëdhënie të tensionuara, gjë që e shpjeguam në artikullin “Manipulime pseudo-historike ruse me maqedonasit”.

Atje u ndalëm edhe tek konsulli rus në Manastir të periudhës osmane, Aleksandar Rostkovski, për të cilin Jovanovski bën shumë pompë dhe dëshiron t’i ngrejë një monument — siç premtoi para zgjedhjeve. Konsulli mbahet mend për faktin që ndonjëherë përpiqej të ndihmonte popullsinë lokale të shtypur, por kjo nuk kishte lidhje me politikën zyrtare të Rusisë, dhe madje ai kishte qëndrim negativ ndaj VMRO-së.

Një përjashtim i rrallë nga tensionet midis VMRO-së dhe Rusisë ishte në vitin 1924, kur pati një përpjekje për bashkëpunim të VMRO-së së Todor Aleksandrovit me BRSS-në, por kjo ishte gjithashtu e kontestuar dhe e dështuar.

Faksionet e majta dhe të djathta në lëvizjen revolucionare maqedonase atëherë duhej të pajtoheshin dhe të luftonin së bashku për çlirimin dhe bashkimin e Maqedonisë, e cila do të hynte në një Federatë Ballkanike, e ngjashme me BRSS-në. Në këtë do të ndihmonte BRSS-ja përmes instrumentit të saj politik – Kominternës (Internacionalja Komuniste).

Kjo nuk ishte nxitur nga “dashuria vëllazërore për Maqedoninë”, por Moskës i interesonte të përdorte VMRO-në për qëllimet e veta, prandaj Aleksandrov u tërhoq, të paktën kjo është përshtypja nga deklarata e VMRO-së nr. 772, megjithëse ka edhe interpretime të tjera për këtë tërheqje.

Faksionet e majta dhe të djathta nuk u bashkuan, por u krijua një organizatë nën emrin VMRO (E Bashkuar), në të cilën anëtarë kryesorë ishin kryesisht të majtë si Dimitar Vlahov, dhe praktikisht kjo organizatë ishte marionetë e BRSS-së dhe Kominternës. Për më tepër, VMRO (E Bashkuar) merrej kryesisht me botime publicistike dhe nuk ngrinte kryengritje. Këto ishin raste të rralla dhe jo shumë të shkëlqyera të bashkëpunimit të Rusisë me ndonjë VMRO.

BRSS-ja dhe Kominternës ndihmonin edhe Komitetin e Kosovës në Shqipëri, udhëheqësin turk Kemal Ataturk, Ushtrinë Republikane Irlandeze, Kuomintangun kinez dhe të gjithë ata që punonin për destabilizimin e vendeve kapitaliste: Britania, Franca, Mbretëria Jugosllave etj.

BRSS-ja madje ftonte për xhihad (luftë e shenjtë islame) kundër kolonialistëve në Lindjen e Mesme, ndërsa në pjesë të tjera të botës promovonte narrativa të tjera, të përshtatura për publikun atje.

Narrativa të ndryshme për publik të ndryshëm

Jovanovski është i afërt me ambasadën ruse, prandaj mund të jetë që ajo, përmes tij, dëshiron të tërheqë segmentë të ndryshëm të shoqërisë sonë, duke u dhënë secilit atë që dëshiron të dëgjojë.

Kremlini përdor narrativa të ndryshme për publik të ndryshëm; për shembull, të majtët i tërheq me të kaluarën sovjetike, ndërsa të djathtët me religjion, konservatorizëm, homofobi etj.

Në vendin tonë, për shembull, Kremlini mund të mbështesë partinë “Levica”, ndërsa në një vend tjetër — “kapitalistë” si Donald Trump ose të djathtë si Marine Le Pen dhe Matteo Salvini.

Rusia pranon migrantë nga Uzbekistani, Taxhikistani dhe republikat e tjera ish-sovjetike, kryesisht myslimanë, por në vendet perëndimore nxit protesta anti-migrantësh dhe islamofobike, si ato të Alternativës për Gjermaninë dhe PEGIDA, për të destabilizuar këto vende.

Në Lindjen e Mesme, Kremlini bashkëpunon me Hamasin, Hezbollahun, Iranin, Huthit dhe Talibanët, duke përhapur narrativa pro-islame, anti-amerikane dhe anti-izraelite.

Tek ne, Kremlini shprehu mbështetje për emrin tonë kushtetues në mosmarrëveshjen me Greqinë, por njëkohësisht mbështeste nacionalistët grekë, me qëllim që të mos gjendej një kompromis për emrin dhe që ne të mos hynim në NATO.

Kjo është mënyra se si funksionon taktika e Kremlinit, por Jovanovski mund të ketë ngatërruar gjërat dhe të përhapë narrativa të ndryshme tek i njëjti publik, i cili, tragjikisht, nuk e vëren kontradiktën dhe nuk reagojnë ndaj saj, gjë që shihet nga komentet nën postimet e tij.

Ose, ndoshta, ajo që bën Jovanovski nuk ka asnjë taktikë, thjesht ai nuk ka qëndrime të qarta. Nuk ka një shpjegim të tretë.