Rreth gjysma e të rinjve në RMV nuk besojnë se vendi do të bëhet ndonjëherë anëtar i BE-së

Më shumë se 46 përqind e të rinjve në Maqedoni nuk besojnë se vendi do të bëhet anëtar i Bashkimit Evropian, tregon një raport i ri “Përballja me euroskepticizmin midis të rinjve në Ballkanin Perëndimor: Rasti i Maqedonisë së Veriut”, i përgatitur nga Instituti për qeverisje të mirë dhe perspektiva euro-atlantike në bashkëpunim me Fondacionin Friedrich Naumann për liri dhe Qendrën evropiane të ekselencës (Bruksel), transmeton Portalb.mk.

Sipas një ankete të kryer në qershor 2025 midis më shumë se 1,000 të rinjve, 41 përqind kanë qëndrim pozitiv ndaj BE-së, 35 përqind janë neutralë dhe 24 përqind janë negativë. Vetëm 6.7 përqind besojnë se anëtarësimi mund të arrihet në pesë vitet e ardhshme, ndërsa 35.8 përqind presin që kjo të ndodhë në të ardhmen më të largët. Pengesa kryesore për integrimin, sipas të anketuarve, janë korrupsioni (84.6%), mosmarrëveshjet dypalëshe (61%) dhe besimi i ulët në institucione (60%).

Raporti tregon se 33% e të rinjve besojnë se vendi ka bërë regres në procesin e pranimit, ndërsa vetëm 17% shohin përparim. Më shumë se 60% nuk ​​besojnë se anëtarësimi në BE do të zvogëlonte emigrimin, dhe 68% deklaruan se do të emigronin nëse do të kishin mundësi. Mbi 70% e përshkruajnë veten si socialisht joaktivë, dhe vetëm 8% marrin pjesë në nisma qytetare ose politike.

Në seksionin ekonomik, theksohet se nga gjithsej 302 milionë euro nga fondet IPA, vetëm rreth 122 milionë janë përdorur deri në fund të vitit 2023. Përveç kësaj, përmenden hetimet e OLAF-it në lidhje me parregullsitë në programin Erasmus Plus, gjatë të cilave është kërkuar kthimi i 2.2 milionë eurove. Papunësia tek të rinjtë (15-29 vjeç) është rreth 30 përqind, dhe 22-25 përqind janë në kategorinë NEET (nuk punojnë dhe nuk janë në arsim ose trajnim).

Raporti thekson se arsyet kryesore për euroskepticizëm janë reformat e ngadalta, korrupsioni, përfshirja e pamjaftueshme e të rinjve në hartimin e politikave dhe komunikimi i kufizuar i institucioneve me publikun. Si pjesë e rekomandimeve, autorët kërkojnë: përdorim më të mirë të fondeve evropiane, mbështetje për sipërmarrjen rinore, zhvillim të programeve të medias dhe të edukimit digjital dhe përfshirje të të rinjve në vendimmarrje në nivel kombëtar dhe lokal.

Sipas IDUEP, euroskepticizmi midis të rinjve në Maqedoni nuk do të thotë refuzim i vlerave evropiane, por më tepër një reflektim i frustrimit për shkak të mungesës së perspektivës, reformave të ngadalta dhe mosbesimit në institucione. Raporti arrin në përfundimin se vetëm përmes përfshirjes ekonomike, arsimore dhe institucionale mund të zvogëlohet euroskepticizmi dhe të rikthehet besimi në të ardhmen evropiane të vendit.

Lëkundjen e orientimit euro-atlantik të vendit e nxori në pah edhe sondazhi i vitit 2024 i zhvilluar nga Qendra për Hulumtime Anketuese të Institutit Republikan Ndërkombëtar ( IRI) në Maqedoninë e Veriut. Krahasur me vitin 2022, ka rritje prej 2% në interesin për të votuar PRO në pyetjen: “Nëse sot do të mbahej referendum për tu anëtarësuar në Bashkimin Evropian si do të votonit? , 68%  e të anketuarve u përgjigjen se do të votonin PËR ndërsa 13% thanë se do votonin KUNDËR.

Megjithatë, pas Serbisë, RMV është vendi i dytë më pak pro-evropian në Ballkanin Perëndimor. Sondazhi i realizuar gjatë muajit shkurt-mars të vitit 2024 ilustron me numra konkret frymën por-evropiane në  vendet e Ballkanit Perëndimor. Vetëm 34% e të anketuarve në RMV mendojnë se BE është serioze në qëllimin që t’iu ofrojë anëtarësim vendeve të rajonit ndërsa 47% mendojnë se ky qellim nuk është serioz.

Në rajon vendet më pro-perëndimore janë Shqipëria dhe Kosova. Përderisa për Shqipërinë dhe Kosovën, aleati në i rëndësishëm janë Shtetet e Bashkuara, për Maqedoninë e Veriut, aleati më i rëndësishëm është Serbia. Në listën e shteteve që qytetarët e RMV-së shikojnë si aletatë figuron dhe Rusia.

• LEXO: Po rritet euroskepticizmi në RMV, rrezik për devijimin e rrugës drejt BE-së pas zgjedhjeve