Ushqimet që ju bëjnë të keni një aromë më tërheqëse

Hudhra, alkooli, mishi dhe madje edhe agjërimi mund të ndikojnë në aromën e trupit tonë dhe të ndryshojnë se sa tërheqëse është aroma jonë për të tjerët.

Secili prej nesh ka një profil unik aromash, si një gjurmë gishtash. Çdo gjë, nga lloji i personalitetit tonë, siç janë personat ektrovert, dominues apo deri te gjendja shpirtërore dhe shëndeti ynë, ndikon në mënyrën se si nuhasim.

“Dekadat e fundit kanë zbuluar se aroma formohet nga gjenet, hormonet, shëndeti dhe higjiena jonë”, thotë Craig Roberts, profesor i psikologjisë sociale në Universitetin e Stirlingut në Skoci. “Pavarësisht nëse jemi meshkuj apo femra, të rinj apo të vjetër, dominues apo të nënshtruar, në ovulim apo shtatzënë, të sëmurë apo mirë, të lumtur apo të trishtuar.”

Shumë nga këta faktorë janë jashtë kontrollit tonë, por jo të gjithë. Një ndikim i rëndësishëm në mënyrën se si nuhasim është ushqimi që hamë. Jo vetëm që kjo ndikon në aromën tonë të përgjithshme, por edhe në mënyrën se si perceptohemi, duke përfshirë sa tërheqës dukemi për të tjerët, sipas një grupi të vogël por në rritje kërkimesh.

Frymëmarrja dhe djersa

Në një nivel biologjik, ushqimi ndikon në erën e trupit tonë nëpërmjet dy rrugëve kryesore, thotë Lina Begdache, profesoreshë e studimeve të shëndetit dhe mirëqenies në Universitetin Shtetëror të Nju Jorkut në Binghamton. Ato janë zorrët dhe lëkura jonë.

Së pari, zorrët. Ndërsa tretni ushqimin, bakteret janë në punë duke e metabolizuar atë brenda zorrëve tuaja. Disa nga këto bashkëveprime midis kimikateve të ushqimit dhe baktereve lëshojnë gazra, molekula të paqëndrueshme që e nxjerrin atë nga trupi njësoj siç hyri ushqimi, thotë Begdache.

Kjo mund të rezultojë në erë të keqe të gojës, ose halitozë, veçanërisht në varësi të asaj që hani. Të dhënat sugjerojnë se rreth një e treta e të rriturve në mbarë botën vuajnë nga një formë e halitozës, megjithëse ka shkaqe të tjera përveç tretjes.

Së dyti, lëkura. Komponentët kimikë nga ushqimi juaj, pasi metabolizohen, udhëtojnë gjithashtu përmes qarkullimit të gjakut dhe shumë indeve të trupit. Disa përfundojnë duke u djersitur përmes lëkurës, ku bashkëveprojnë me bakteret e lëkurës dhe krijojnë një erë. (Po, djersa në vetvete është pa erë; janë bakteret e lëkurës që e bëjnë djersën të mbajë erë.)

Ushqime të ndryshme kanë një shumëllojshmëri përbërësish kimikë që hyjnë në lojë në faza të ndryshme, duke rezultuar në nivele të ndryshme të erës së keqe. Por ushqimet me rezultatet më të forta pothuajse gjithmonë kanë një fajtor të përbashkët: squfur. Çuditërisht, megjithatë, disa studime sugjerojnë se këto përbërës me erë të keqe mund të kenë një efekt të papritur duke na bërë më tërheqës.

Frutat dhe perimet

Brokoli, lakra, lakrat e brukselit dhe lulelakra mund të jenë elementë bazë të një diete të shëndetshme por ato janë të mbushura shumë me përbërës sulfurik, të cilët shpesh mund të kujtojnë erën e vezëve të kalbura. Kur këto përbërës kalojnë nëpër qarkullimin e gjakut dhe bashkëveprojnë me bakteret e lëkurës, djersa juaj mund të shndërrohet në një lëng fort të fortë, sipas terapistes ushqyese Kerry Beeson.

Ushqimet nga familja e alliumit, të tilla si hudhra dhe qepët, gjithashtu mund të ndikojnë në erën e djersës dhe të frymëmarrjes sonë për të njëjtën arsye si perimet: kur ato metabolizohen nga trupi i njeriut, ato zbërthehen në komponime me erë të keqe si dialil disulfidi dhe alil metil sulfidi, të cilat emetohen nga trupi në afate kohore paksa të ndryshme, menjëherë pas gëlltitjes dhe më pas, në rastin e alil metil sulfidit, me një kulm 30 minuta më vonë.

Çuditërisht, megjithatë, studimet sugjerojnë se ndërsa hudhra e bën frymëmarrjen e njerëzve me erë të keqe, ajo e bën djersën e sqetullave më tërheqëse. Shkencëtarët vunë 42 burra që të mbanin pambuk në sqetulla duke mbledhur djersën e tyre për 12 orë, ndërsa disa prej tyre hëngrën pak hudhër, disa hëngrën shumë hudhër dhe disa morën shtesa hudhre.

Pastaj, 82 gra vlerësuan aromën e mbledhur nga ato pambukë sipas vlerësimeve subjektive të atraktivitetit dhe intensitetit. Burrat që konsumuan pak hudhër nuk u cilësuan tërheqës por ata që hëngrën shumë hudhër u perceptuan si shumë seksi. Dhe ata që merrnin suplemente ishin gjithashtu më tërheqës.

Dietat e pasura me karbohidrate prodhuan aromat më pak sensuale.

“E përsëritëm këtë studim tri herë sepse u habitëm vërtet”, thotë shkencëtari që qëndron pas eksperimentit, Jan Havlicek, i cili studion etologjinë njerëzore dhe komunikimin.

Meqenëse hudhra ka veti antioksiduese dhe antimikrobike që përmirësojnë shëndetin e njerëzve, ai spekulon se kjo është ajo që mund ta bëjë aromën e këtyre burrave më të këndshme për gratë.

Perime të tjera kanë një efekt shumë unik në erën tonë. Bima e asparagut prodhon një përbërës të quajtur acid asparagusi dhe, kur tretet nga trupi juaj, lëshon edhe përbërës squfuri. Janë këto kimikate, të tilla si metanetioli dhe sulfidi dimetil, që e bëjnë djersën dhe urinën tuaj të mbajnë një erë të caktuar. Komponimet e squfurit janë shumë të paqëndrueshme, kështu që shpërndahen lehtësisht në ajër. Kjo është arsyeja pse ato janë kaq të lehta për t’u nuhatur. Kjo erë zakonisht zgjat më shumë se pesë orë.

Jo të gjithë e prodhojnë këtë erë, megjithëse studimet rreth kësaj vazhdojnë të dalin me gjetje të ndryshme. Në vitet 1950, hulumtimet duket se sugjeronin se më pak se 50% e njerëzve prodhojnë aromën dalluese të urinës për shkak të asparagut, ndërsa në vitin 2010, studiuesit zbuluan se më shumë se 90% e pjesëmarrësve në test e bënin. Pra, nuk është e qartë. Dhe jo të gjithë mund ta perceptojnë erën e keqe: aftësia për të nuhatur urinën e fortë të asparagut duket se i detyrohet edhe gjenetikës.

Megjithatë, kur bëhet fjalë për frutat dhe perimet në përgjithësi, ngrënia e më shumë prej tyre mund të çojë në një aromë më tërheqëse. Një studim i vitit 2017 në Australi zbuloi se burrat që kishin konsumuar më shumë fruta dhe perime ishin të lidhur ndjeshëm me një aromë më të mirë, më shumë frutash, lulesh dhe të ëmbla.

Studimi gjithashtu vëren, çuditërisht, se kur njerëzit duhet të vlerësojnë fytyrat e njerëzve, lëkura pak më e verdhë e pasur me karotenoid, një molekulë nga karrotat, kungujt, domatet dhe papajat dhe të tjera, gjithashtu rezulton të jetë më tërheqëse. Por i njëjti studim sugjeron se njerëzit që konsumojnë dieta me pak yndyrë, mish dhe vezë ishin gjithashtu të lidhur me aromë më të këndshme. Dietat e pasura me karbohidrate prodhuan aromën më pak seksi.

Mishi dhe peshku

Mishi dhe peshku gjithashtu mund të prodhojnë një aromë të veçantë trupi pasi proteinat shtazore zbërthehen nga trupi në aminoacide dhe yndyrna, të cilat më pas ekskretohen përmes djersës, ku ato bashkëveprojnë me bakteret e lëkurës.

Peshku dhe fasulet, për shembull, mund të shkaktojnë erë të keqe trupi sepse janë të mbushura me trimetilaminë, një përbërës me erë shumë të fortë. Ekziston edhe një gjendje shëndetësore, e quajtur trimetilaminuria, e njohur edhe si “sindroma e erës së peshkut” e cila lind kur trupi nuk mund ta shndërrojë trimetilaminën në një përbërës pa erë, thotë Beeson.

“Kjo mund të çojë në një erë të fortë trupi”, thotë ajo, por kjo gjendje është mjaft e rrallë. Për shembull, një raport i vitit 2025 tregon një djalë 10 muajsh i cili zhvilloi trimetilaminuri dhe filloi të kishte erë si peshk i kalbur pasi hëngri peshk. Gjendja ishte kalimtare dhe, përmes një menaxhimi të kujdesshëm, ai përfundimisht ishte në gjendje të hante peshk pa u rikthyer simptomat.

Një studim tjetër i kryer mbi burrat e rritur nga viti 2006 nga ekipi i Havlicek mund të ofrojë njohuri nëse mishi na bën më tërheqës. Shkencëtarët studiuan 30 burra që hanin ose një dietë me mish ose pa mish për dy javë. Gratë vlerësuan aromën e tyre për këndshmërinë, atraktivitetin dhe intensitetin e tyre. Aroma e burrave në dieta pa mish u vlerësua mesatarisht si më tërheqëse, më e këndshme dhe më pak intensive.

“Për habinë tonë, ata që hanin mish kishin erë pak më të keqe sesa kur nuk hanin mish”, thotë Havlicek.

Kjo nuk ishte ajo që priste të gjente, sepse mishi konsiderohet një pjesë e rëndësishme e dietës njerëzore gjatë gjithë evolucionit. Megjithatë, asnjë njeri i hershëm nuk hante aq shumë mish sa është e zakonshme në shoqërinë komplekse dhe të industrializuar të sotme.

“Është diçka që nuk ishte e zakonshme gjatë evolucionit tonë, të hamë mish çdo ditë”, thotë Havlicek.

Alkooli dhe kafeja

Alkooli – veçanërisht i konsumuar në sasi të mëdha dhe në intervale të rregullta, thotë Begdache – mund të shkaktojë erë të keqe si nga trakti gastrointestinal ashtu edhe nga gjëndrat e djersës. Kur trupi juaj përpunon alkoolin duke e zbërthyer atë brenda mëlçisë, ai lëshon një përbërës të quajtur acetaldehid, një përbërës toksik dhe i paqëndrueshëm, i cili ka një aromë të fortë dhe të dallueshme të pijeve alkoolike të ndenjura. (Një studim tregoi se oficerët e policisë mund të dallonin nëse njerëzit kishin pirë vetëm nga aroma e gojës së tyre midis 60 dhe 85% të kohës, varësisht nga sa kishin pirë.) Dhe meqenëse alkooli ju dehidraton dhe zvogëlon rrjedhjen e pështymës, ai lejon që më shumë baktere të qëndrojnë në gojën tuaj, duke shkaktuar që era e keqe e gojës të vazhdojë.

Një studim vuri re, për shembull, se nga 235 persona, njerëzit që konsumonin alkool çdo ditë kishin më shumë gjasa të ankoheshin për erën e keqe të gojës dhe kishin përqendrime më të larta të përbërësve të paqëndrueshëm të squfurit në frymëmarrjen e tyre.

Ndërkohë, kafeina që gjendet në kafe dhe çaj mund të stimulojë gjëndrat apokrine, të cilat janë përgjegjëse për prodhimin e djersës në zona si sqetullat dhe ijët. Ky prodhim i shtuar i djersës mund të krijojë një mjedis më të favorshëm për bakteret që të shumohen, duke çuar potencialisht në një erë më të fortë të trupit, thotë Beeson. Për më tepër, një studim tregoi se molekulat e kafeinës mund të gjenden edhe në djersë por nuk ka të dhëna nëse vetë kafeina ndikon në erën e trupit.

Aroma është vetëm një nga një gamë e gjerë faktorësh që ndikojnë në mënyrën se si njerëzit na shohin tërheqës. Është jashtëzakonisht sfiduese, nëse jo e pamundur, të izolosh efektet e aromës nga këto sinjale të tjera sociale, siç është mënyra se si njerëzit duken, sillen dhe flasin, thotë Roberts.

Por prapëseprapë, edhe shkenca që mat me kujdes këto ndryshime eterike dhe delikate ka dalë me gjetje kontradiktore.

“Ka shumë komponime aromatike dhe në shumicën e tyre nuk e dimë se si ndikojnë në aromën e trupit tonë, por ka një probabilitet të lartë që ta bëjnë këtë”, thotë Havlicek.

Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta “Si“

The post Ushqimet që ju bëjnë të keni një aromë më tërheqëse appeared first on Gazeta Si.