Çfarë e shkakton aciditetin në stomak?

Nëse keni pasur ndonjëherë urth, e dini se ndjesia e djegies në gjoks nuk është argëtuese. Urthi është ndjesia e djegies në gjoks për shkak të fenomenit te kthimit ose refluksit të përmbajtjes acidike të stomakut në tubin e ushqimit (ezofagut). Urthi është një simptomë kryesore e sëmundjes së refluksit gastroezofageal.

Një refluks i vogël acidi herë pas here zakonisht nuk është asgjë për t’u shqetësuar – ka të ngjarë që thjesht keni ngrënë ose pirë shumë. Nëse refluksi bëhet i shpeshtë dhe i rëndë, mund të nënkuptojë se keni sëmundje të refluksit gastroezofageal (GERD). Ndërsa kjo duhet të trajtohet për të shmangur komplikimet (duke përfshirë një rrezik më të lartë të kancerit të ezofagut), shpesh mund të kujdeseni ose madje të parandaloni refluksin e acidit vetë me ndryshime në stilin e jetës si ngrënia e vakteve më të vogla dhe humbja e peshës së tepërt. Këtu janë disa nga shkaqet më të shpeshta të gjendjes.

  1. Ushqime dhe pije të caktuara

Shumë njerëz ankohen se kanë refluks pasi konsumojnë disa ushqime. Fajtorët e zakonshëm përfshijnë ushqime të pasura me yndyrë, çokollatë, ushqime pikante, agrume ose ushqime acidike si portokall dhe domate, nenexhik, hudhra dhe qepë, si dhe pije të gazuara.

Këto ushqime mund të jenë më të vështira për t’u tretur, duke prodhuar acid shtesë në stomak që mund të përfundojë në ezofag. Ushqimet e yndyrshme gjithashtu mund të relaksojnë sfinkterin e poshtëm të ezofagut (LES), i cili zakonisht vepron si një “kapak” në stomak dhe parandalon kthimin e acidit nga stomaku deri në ezofag.

Ofruesit e kujdesit shëndetësor shpesh këshillojnë ndryshime të stilit të jetesës – duke përfshirë shmangien e këtyre ushqimeve nxitëse – për të luftuar simptomat e refluksit përpara se të provoni medikamente.

  2. Obeziteti

Obeziteti është një nga faktorët kryesorë të refluksit gastroezofageal. Mund të rrisë gjithashtu rrezikun e komplikimeve të GERD si ezofagu i Barrett, një gjendje që përfshin ndryshime prekanceroze në qelizat e ezofagut. Nuk është vetëm yndyra shtesë që duket se rrit rrezikun. Është “obeziteti qendror”, që do të thotë më shumë yndyrë rreth mesit tuaj.

Ekspertët besojnë se yndyra shtesë e barkut shton presion në stomak, duke e detyruar acidin të hyjë në ezofag. Hormonet gjithashtu mund të luajnë një rol. Njerëzit me obezitet klinik kanë më shumë estrogjen qarkullues, i cili është lidhur me simptomat e GERD. Njerëzit që përdorin terapi hormonale pas menopauzës gjithashtu kanë një rrezik në rritje të refluksit.

Lajmi i mirë është se është e mundur të gjeni një zgjidhje për përmirësim. Studimi i botuar në revistën Obesity zbuloi se humbja e peshës mund të lehtësojë simptomat e refluksit.

  3. Hernia hiatale

Hernia hiatus, ose hernia hiatale, është kur një pjesë e stomakut shtrëngohet në gjoks përmes një hapjeje (“hiatus”) në diafragmë.

Diafragma është një fletë e madhe dhe e hollë e muskujve midis gjoksit dhe barkut.

Shumë njerëz me hernie hiatale nuk kanë fare simptoma. Në raste të tjera, hernia mund të shkaktohet nga refluksi gastroezofageal, dhe në raste të tjera, refluksi gastroezofageal është një simptomë e hernies.

Herniet hiatale janë më të zakonshme pas moshës 50 vjeçare dhe te njerëzit që janë obezë. Ndonjëherë ato ndodhin edhe pas kollitjes, të vjellave ose një dëmtimi fizik.

Humbja e peshës së bashku me një dietë të shëndetshme mund të ndihmojë në kontrollin e simptomave të refluksit për shkak të një hernie hiatale.

  4. Të qëndroni shtrirë pasi keni ngrënë një vakt

Ngrënia e një vakti të madh në çdo kohë mund të shkaktojë refluks të acidit, por është veçanërisht e mundshme nëse e bëni atë menjëherë përpara se të shkoni në shtrat ose vendosni të rrini në divan.

Ngrënia menjëherë përpara se të shtriheni  çon në refluks pasi stomaku është plot ndërsa njeriu është shtrirë dhe është më e lehtë që acidi të kthehet në ezofag. Vaktet e mëdha gjithashtu mund të kapërcejnë barrierën e ezofagut dhe të çojnë në ekspozim të shtuar ndaj acidit.

Provoni të hani disa vakte të vogla gjatë ditës në vend të një vakti të madh. Mos u shtrini deri në dy ose tre orë pasi të keni ngrënë dhe, nëse keni ende probleme, provoni ta ngrini kokën e shtratit disa centimetra.

  5. Pirja e duhanit

Pirja e duhanit mund të dëmtojë sistemin tuaj të tretjes ashtu siç dëmton shumë pjesë të tjera të trupit tuaj. Pirja e duhanit dhe alkooli kontribuojnë në refluks pasi ulin presionin e sfinkterit të poshtëm të ezofagut, reduktojnë pastrimin e acidit dhe dobësojnë funksionet mbrojtëse të ezofagut. Pirja e duhanit gjithashtu mund të kontribuojë në refluks duke ju bërë të kolliteni.

  6. Shtatzënia

Gati gjysma e të gjithë shtatzënave përjetojnë refluks acidi. Mund të fillojë në çdo muaj, por është më e zakonshme pas 27 javësh.

Mënyra më e mirë për të reduktuar simptomat gjatë shtatzënisë është t’i kushtoni vëmendje dietës suaj dhe të eliminoni ushqimet që shkaktojnë nxitje të saj. Bisedoni me mjekun tuaj përpara se të provoni ndonjë medikament pa recetë, pasi jo të gjithë janë të sigurt për t’u marrë gjatë shtatzënisë.

  7. Medikamentet

Shumë medikamente mund të kontribuojnë në refluksin e acidit. Kjo përfshin:

• Lehtësuesit e dhimbjeve si ibuprofeni dhe aspirina
• Barnat për presionin e gjakut të quajtur bllokues të kanaleve të kalciumit
• Disa medikamente të astmës
• Qetësues, duke përfshirë benzodiazepinat
• Ilaçet kundër depresionit triciklik si amitriptilina
• Disa antibiotikë, përfshirë tetraciklinën

Suplementet e hekurit dhe kaliumit mund të kontribuojnë gjithashtu në refluks. Bisedoni me mjekun tuaj nëse mendoni se ndonjë nga medikamentet tuaja po kontribuon në refluks.

  8. Stresi dhe ankthi

Shumë njerëz me urth besojnë se stresi përkeqëson simptomat e tyre, dhe një studim në  Digestive Diseases and Sciences sugjeron gjithashtu një lidhje midis stresit dhe refluksit gastroezofageal. Ekspertët kanë spekuluar se njerëzit që përjetojnë ankth mund të prodhojnë më shumë acid në stomak dhe një studim në Journal of Neurogastroenterology and Motility zbuloi se GERD lidhet me ankthin dhe depresionin.

Stresi gjithashtu mund të na shtyjë drejt sjelljeve të tjera që mund të shkaktojnë refluks acidi, si pirja e duhanit, pirja e alkoolit, anashkalimi i aktivitetit fizik dhe në gjendje stresi. Vetë refluksi kronik mund të përkeqësojë stresin.

Për të lexuar më shumë rreth urthit dhe problemeve të stomakut, klikoni këtu.

Përshtati në Shqip: Griselda Ozuni

Burimi: Health.com