Zinku: Minerali thelbësor për trupin dhe trurin

Njeriut i nevojitet vetëm një sasi e vogël zinku, i cili mund të merret natyrshëm përmes ushqimit. Mungesa e këtij minerali mund të shkaktojë probleme kognitive, probleme me shërimin e plagëve dhe humbje të nuhatjes dhe shijes, veçanërisht te personat e moshuar.

Sipas National Institutes of Health (NIH), zinku është mineral thelbësor që merr pjesë në mbi 300 reaksione enzimatike në trup dhe luan rol vendimtar në imunitet, shërimin e plagëve dhe funksionimin e trurit.

Funksionet kryesore të zinkut

Sipas Metallomics Research Journal (2023) dhe burimeve të tjera, zinku ndikon në shumë sisteme biologjike:

Ndihmon në formimin dhe aktivizimin e qelizave të bardha të gjakut, që mbrojnë trupin nga infeksionet.

Mund të shkurtojë kohëzgjatjen e ftohjes nëse merret në fazën e parë të infeksionit (Healthline, Journal of Family Practice).

Përshpejton shërimin e plagëve dhe rigjenerimin e lëkurës (Banner Health).

Përdoret kundër akneve dhe seborresë, si pjesë e preparateve dermatologjike.

Ndihmon në prodhimin e testosteronit dhe cilësinë e spermës te meshkujt (WebMD).

Ndihmon në rregullimin hormonal te gratë dhe ruajtjen e funksionit të sistemit riprodhues.

Është i rëndësishëm për rritjen normale të fëmijëve dhe adoleshentëve (wicworks.fns.usda.gov).

Merr pjesë në sintezën e neurotransmetuesve dhe funksionin e trurit (Zinc.org).

Koha më e mirë dhe doza e rekomanduar

Koha më e mirë për marrjen e zinkut është në mëngjes ose gjatë një vakti për të shmangur nauzen.

Nëse përdoren disa minerale (p.sh. zink + hekur + magnez), ato duhet të merren në momente të ndara për shkak të “konkurrencës për përthithje në zorrë” (Oregon State University, Linus Pauling Institute).

Doza e rekomanduar ditore: meshkujt 8–11 mg, gratë 6–8 mg. Suplementet zakonisht përmbajnë 15–30 mg/ditë, por nuk duhet tejkaluar 40 mg/ditë për periudha të gjata (NIH, Office of Dietary Supplements).

Situatat kur zinku është veçanërisht i dobishëm

Imunitet i dobët (ftohje, infeksione të shpeshta)

Akne ose plagë që shërohen ngadalë

Vegjetarianë/veganë (dieta bimore ka më pak zink)

Meshkuj me nivele të ulëta testosteroni

Gjatë stresit të zgjatur, shtatzënisë ose gjidhënies

Suplementet që nuk duhen përzier me zink

Zinku mund të merret natyrshëm nga ushqime si mish i kuq, mish shpendësh, ostrige, haringë, drithëra integrale, fasule dhe arra. Megjithatë, disa ushqime dhe suplemente mund të pengojnë përthithjen e tij:

Ushqimet me shumë fibra, krunde ose fosfor (si qumështi dhe pula) duhet të konsumohen të paktën 2 orë pas suplementit (Nature Made Health).

Hekuri ul përthithjen e zinkut nëse merren njëkohësisht (PubMed).

Marrja e tepërt e zinkut mund të pengojë përthithjen e bakrit, duke shkaktuar mungesë dhe pasoja neurologjike (ODS dhe LPI).

Fosfori në formën e fosfatit gjithashtu mund të ndikojë në përthithjen e zinkut (MDPI).

Rekomandimi i ekspertëve: Zinku nuk duhet të merret njëkohësisht me suplemente të bakrit, hekurit ose fosforit; duhet të ketë të paktën 2 orë interval për të përthithur optimalisht secilin mineral.

Sinjali – aty ku e vërteta flet para lajmit!

/GazetaSinjali/

The post Zinku: Minerali thelbësor për trupin dhe trurin appeared first on Sinjali.